Ik ben hier bezig met twee series bloggen, de serie doorgeleerd waarin ik aandacht besteed aan mensen die een belangrijke bijdrage hebben geleverd op hun vakgebied en Nederlandse schilderkunst over bekende schilders.
Het was voor mij een verrassing dat een verhaal in beide categorieën zou passen,dat van Jan van der Heijden. Ik wist niet dat de uitvinder van de brandspuit en de kunstschilder een en dezelfde persoon zijn.
Dus maar een dubbel blog, eerst de schilder. Want dat was het beroep van de in 1637 in Dordrecht geboren van der Heijden. Hij schilderde vooral stadsgezichten en landschappen. Niet onverdienstelijk maar ook niet uitzonderlijk opvallend. Ik kende hem wel maar hij stond niet in mijn lijstje mogelijke kandidaten.
Meer is er te vertellen over de uitvindingen van de man. Hij vond de straatverlichting uit en vulde in eerste instantie zijn woonplaats Amsterdam met maar liefst 1800 lantaarns. Er kwamen lantaarnoplichters, een nieuw beroep. In korte tijd volgden steden als Den Haag en Dordrecht maar ook onder andere Berlijn.
Samen met zijn broer ontwikkelde hij de brandspuit. Dit instrument werkte veel efficiënter dan de methode van handmatig doorgeven van emmers water. Hij professionaliseerde de brandweer en werd de eerste brandweercommandant van Amsterdam. Iedere wijk kreeg zijn eigen brandspuit en bedienend team. Bluswater werd vanaf toen uit het dichtstbijzijnde water gepompt.
Andere steden volgden al snel. Ook Utrecht waar deze aardige anekdote tot een spreekwoord leidde.
Ook in die stad, binnen de singels bestaande uit tien wijken kreeg iedere buurt zijn eigen spuit. Bij grotere branden werd natuurlijk een beroep gedaan op de andere wijken om te helpen. Stadsuitbreiding zorgde voor wijk elf, buiten de ommuring. Veraf, dus meestal als laatste bij de brand. De andere pompen draaiden al, spuit elf had daarom moeite nog een geschikte plas water te vinden. Vandaar, spuit elf geeft modder.
Jan van der Heijden stierf in 1712 maar in brandweerkringen is hij onsterfelijk.
