Kwinkslag, #WOT ’14-6

tattooUntitled1Kijk, weer eens een #WOT waar ik wat mee kan. Het woord ken ik maar het vraagt verdieping. Eerst maar eens het etymologisch bekijken. Want wat is kwink eigenlijk, waar komt het vandaan. Kun je kwinkslaan?

kwinkslag zn. ‘geestig gezegde, aardigheid’
Mnl. quinckslach ‘steek, onaardig bedoelde toespeling’ in laet u quincslagen gaen! ‘laat je toespelingen maar horen!’ [1410; MNW]; vnnl. steeds minder pejoratief quinckslagh ‘geestigheid, woordspeling’ [1624; WNT]; nnl. kwinkslag “loopje, kneep, dubbelzinnigheid”, hy wist het met een kwinkslag goed te maaken [beide 1717; Marin NF].
Samenstelling van kwink en → slag in de betekenis ‘list, streek’. Kwink is waarschijnlijk afgeleid van kwinken, vnnl. quinken ‘zich vlug heen en weer bewegen’ [1530; WNT], zie → kwinkeleren.

Kijk, zo’n quote, daar heb je wat aan. Het is dus een term die uit het middeleeuwse Nederlands is blijven hangen terwijl de oorspronkelijke vorm verdwenen is.
Zich vlug heen en weer bewegen, het is nog slechts overdrachtelijk bedoeld. De kwinkslag is altijd ad rem, onverwacht mag je ook zeggen. Ik mag dat wel, graag zelfs. Ik doe dat wel, vaak zelfs.

De onvolprezen Marten Toonder heeft, zoals vaker, een andere kijk op een woord. Hoe hij, en dus heer Bommel over kwinkslagen denkt? Lees dit Wikipedialemma maar eens (als je het origineel niet hebt.

0 Comments

Laat een reactie achter bij carel de mariReactie annuleren

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.