Een oom van mij heeft in WO II in een Duits concentratiekamp gezeten, dat was zo’n beetje wat we wisten. En dat hij het nauwelijks overleefd had. Dat was het wel ondanks het feit dat ons en zijn gezin een paar gezamenlijke vakanties had gehad. Er werd niet over gepraat, het drong ook nauwelijks tot ons door.
Een paar maanden geleden kwam een vriend van me heel toevallig mijn ooms naam tegen. Hij speurt graag in archieven, mijn serie de remplaçant vindt daar ook zijn oorsprong.
“Zouden je neef en nichten het leuk vinden als we proberen meer boven water te krijgen?”
Ik speelde de vraag door en toen bleek dat een nicht in het verleden al het nodige gevonden had maar bij gebrek aan tijd de zoektocht moest staken. Maar graag!
Ik bracht vriend en nicht bij elkaar en we wisselden kennis uit, dat wil zeggen, zij, ik wist nagenoeg niets. Maar ik ben wel zeer geïnteresseerd, zowel naar het verhaal als naar de wijze waarop gegevens gevonden kunnen worden.
De basis van het verhaal is het dagboek waarin mijn oom zijn tijd als Duits politiek gevangene kort na de oorlog bij wijze van therapie van zich afschreef. Een verhaal vol onvoorstelbare verschrikkingen.
Maar er blijven veel vragen over. Duidelijk is dat hij na de capitulatie in het verzet terecht kwam. Maar wat, waar, met wie, wat was de drijfveer, hoe is hij en zijn groep verraden? Vragen, vragen en nog eens vragen.
Vragen die je niet meer kunt stellen aan direct betrokkenen, die leven niet meer. Vragen voor de nabestaanden die niets weten omdat er niet over gesproken werd.
En dus op zoek in de archieven. Gisteren was ik met mijn vriend in Den Haag, in het Nationaal Archief. Samen doken we in stoffige dossiers van naoorlogse politieonderzoeken en rechtbankverslagen. En met succes, we hebben heel wat gevonden. En daarmee stof te over om verder te speuren. De vangst gisteren geeft goede hoop.
Dat bezoek aan het Nationaal Archief is een verhaal op zich maar dat komt een andere keer wel.
